برای نصب و راهاندازی ترانسفورماتورها، تجهیزات و لوازم جانبی مختلفی مورد نیاز است که به عملکرد ایمن و بهینه آن کمک میکنند. این تجهیزات بسته به نوع ترانسفورماتور (خشک یا روغنی)، قدرت، ولتاژ و محیط نصب ممکن است متفاوت باشند. در زیر لیستی از رایجترین یراقآلات و لوازم همراه ترانسفورماتور آورده شده است:
۱. تجهیزات اصلی و الکتریکی
- بوشینگ (Bushing):
برای ایزوله کردن هادیهای ورودی و خروجی ترانسفورماتور و اتصال به شبکه استفاده میشود. - سیستم خنککننده:
- رادیاتورها و فنها (در ترانسفورماتورهای روغنی).
- پمپهای روغن (در ترانسفورماتورهای بزرگ با سیستم خنککننده اجباری).
- تپ چنجر (Tap Changer):
- تپ چنجر تحت بار (On-Load Tap Changer – OLTC) یا تپ چنجر بدون بار (Off-Circuit Tap Changer – OCTC) برای تنظیم نسبت تبدیل ولتاژ.
- ترانسهای جریان (CT) و ولتاژ (VT):
برای اندازهگیری و حفاظت در سیستمهای پایش و رلهها.
۲. تجهیزات حفاظتی
- رله بوخهلتز (Buchholz Relay):
در ترانسفورماتورهای روغنی برای تشخیص خطاهای داخلی (مانند جرقه یا افزایش دمای شدید) و فعال کردن آلارم یا قطع مدار. - رلههای حفاظتی:
- رله دیفرانسیل، رله اتصال زمین، رله اضافهبار و … .
- صاعقهگیر (Surge Arrester):
برای حفاظت در برابر اضافهولتاژهای ناگهانی (مانند صاعقه یا کلیدزنی). - سیستم اتصال زمین:
شامل سیمها و الکترودهای اتصال زمین برای ایمنی و جلوگیری از شوک الکتریکی.
۳. تجهیزات مکانیکی و ساختاری
- تانک اصلی (Tank):
محفظه نگهداری هسته، سیمپیچها و روغن (در ترانسفورماتورهای روغنی). - کنزرواتور (Conservator Tank):
مخزن ذخیره روغن برای جبران انبساط و انقباض روغن بر اثر تغییر دما. - بریزر (Breather):
مجهز به سیلیکاژل برای جذب رطوبت هوای واردشده به کنزرواتور. - شاسی و پایههای نصب:
برای استقرار ترانسفورماتور روی فونداسیون یا دکل.
۴. سیستمهای پایش و اندازهگیری
- ترمومتر (دماسنج) و ترموستات:
برای اندازهگیری دمای روغن و سیمپیچها. - سطحسنج روغن (Oil Level Indicator):
نمایش سطح روغن در کنزرواتور. - مانیتورینگ آنلاین:
سیستمهای نظارت بر وضعیت ترانسفورماتور (مانند تحلیل گازهای محلول در روغن DGA).
۵. لوازم جانبی
- روغن ترانسفورماتور:
به عنوان عایق و خنککننده در ترانسفورماتورهای روغنی. - فیلترهای روغن:
برای تصفیه روغن و حذف ناخالصیها. - دریچههای بازدید (Inspection Hatch):
برای دسترسی به داخل ترانسفورماتور. - کابلها و اتصالات:
شامل کابلهای قدرت، ترمینالها و بستهای اتصال.
۶. تجهیزات خاص (بسته به کاربرد)
- ترانسفورماتورهای ایزوله (Isolation Transformer):
برای جداسازی الکتریکی مدارها. - ترمینالهای فشار قوی:
در ترانسفورماتورهای ولتاژ بالا. - سیستمهای کاهش نویز:
در ترانسفورماتورهای نصبشده در مناطق مسکونی.
نکات مهم
- انتخاب یراقآلات باید مطابق با استانداردهای بینالمللی (مانند IEC, IEEE) و شرایط محیطی (دما، رطوبت، آلودگی) انجام شود.
- در ترانسفورماتورهای خشک (Dry Type)، برخی تجهیزات مانند کنزرواتور، روغن و رله بوخهلتز وجود ندارد.
- بازرسی دورهای و نگهداری از لوازم جانبی (مانند تعویض سیلیکاژل بریزر) برای افزایش طول عمر ترانسفورماتور ضروری است
