انواع ترانسفورماتور

در ایران، انواع مختلفی از ترانسفورماتورها بر اساس کاربرد، نوع عایق، نحوه نصب و سایر مشخصات فنی استفاده می‌شوند. در اینجا به برخی از رایج‌ترین انواع ترانسفورماتورهای مورد استفاده در ایران با توضیحات مربوط به هر کدام اشاره می‌کنم:

1. ترانسفورماتورهای توزیع (Distribution Transformers):

کاربرد: این ترانسفورماتورها برای کاهش ولتاژ برق از سطح ولتاژ متوسط (مانند 20 کیلو ولت) به سطح ولتاژ پایین (مانند 400 ولت) برای مصرف خانگی، تجاری و صنعتی استفاده می‌شوند.
ویژگی‌ها:
- معمولاً در توان‌های پایین تا متوسط (چند صد کیلو ولت آمپر تا چند مگا ولت آمپر) ساخته می‌شوند.
- دارای دو نوع روغنی و خشک هستند که نوع روغنی آن رایج‌تر است.
- به صورت ایستاده (روی زمین) یا نصب شده روی تیرهای برق استفاده می‌شوند.
- دارای طراحی ساده و مقاوم برای کار در شرایط محیطی مختلف هستند.
- مجهز به سیستم‌های حفاظتی اولیه مانند فیوزها و برقگیرها هستند.
انواع رایج:
- ترانسفورماتورهای روغنی توزیع (Oil-immersed Distribution Transformers)
- ترانسفورماتورهای خشک رزینی توزیع (Dry-type Resin Distribution Transformers)
- ترانسفورماتورهای کم تلفات توزیع (Low-loss Distribution Transformers)
- 2. ترانسفورماتورهای قدرت (Power Transformers):
  - کاربرد: این ترانسفورماتورها برای انتقال توان الکتریکی در سطوح ولتاژ بالا (مانند 63، 132، 230 و 400 کیلو ولت) در شبکه‌های انتقال و فوق توزیع استفاده می‌شوند.
  - ویژگی‌ها:
    - در توان‌های بسیار بالا (چند مگا ولت آمپر تا چند صد مگا ولت آمپر) ساخته می‌شوند.
    - دارای ابعاد بزرگتر و ساختار پیچیده‌تری نسبت به ترانسفورماتورهای توزیع هستند.
    - معمولاً از نوع روغنی هستند و سیستم‌های خنک‌کننده پیشرفته‌تری دارند.
    - در پست‌های فشار قوی و نیروگاه‌ها نصب می‌شوند.
    - دارای سیستم‌های حفاظتی و مانیتورینگ دقیق هستند.
  - انواع رایج:
    - ترانسفورماتورهای افزاینده (Step-up Transformers)
    - ترانسفورماتورهای کاهنده (Step-down Transformers)
    - ترانسفورماتورهای اتوترانسفورماتور (Autotransformers)
    - ترانسفورماتورهای یکسوکننده (Rectifier Transformers)
    - 3. ترانسفورماتورهای اندازه گیری (Instrument Transformers):
      - کاربرد: این ترانسفورماتورها برای اندازه‌گیری جریان و ولتاژ در سیستم‌های قدرت با ولتاژ و جریان بالا استفاده می‌شوند.
      - ویژگی‌ها:
        
        دارای دقت بسیار بالا برای اندازه‌گیری دقیق پارامترهای الکتریکی هستند.
        
        در دو نوع ترانسفورماتور جریان (CT) و ترانسفورماتور ولتاژ (VT) ساخته می‌شوند.
        
        در تابلوهای برق، پست‌های فشار قوی و سایر تجهیزات اندازه‌گیری استفاده می‌شوند.
        
        دارای ابعاد و ساختار متفاوتی بر اساس سطح ولتاژ و جریان هستند.
        
        نسبت تبدیل مشخص و دقیقی دارند.
      - انواع رایج:
        
        ترانسفورماتور جریان (Current Transformer – CT)
        
        ترانسفورماتور ولتاژ (Voltage Transformer – VT)
      4. ترانسفورماتورهای خاص (Special Transformers):
      - کاربرد: این ترانسفورماتورها برای کاربردهای خاص مانند ترانسفورماتورهای کوره، ترانسفورماتورهای جوشکاری، ترانسفورماتورهای یکسوکننده و … استفاده می‌شوند.
      - ویژگی‌ها:
        
        دارای طراحی خاص و مشخصات فنی متفاوت بر اساس نوع کاربرد هستند.
        
        ممکن است دارای سیستم‌های حفاظتی و خنک‌کننده خاصی باشند.
        
        در صنایع خاص مانند فولاد، پتروشیمی، سیمان و … استفاده می‌شوند.
      - انواع رایج:
        
        ترانسفورماتور کوره (Furnace Transformer)
        
        ترانسفورماتور جوشکاری (Welding Transformer)
        
        ترانسفورماتور یکسوکننده (Rectifier Transformer)
        
        ترانسفورماتور ایزوله (Isolation Transformer)
        
        5. ترانسفورماتورهای خشک (Dry-type Transformers):
        
        کاربرد: این ترانسفورماتورها به جای روغن از عایق‌های جامد مانند رزین اپوکسی یا سیلیکون استفاده می‌کنند.
        
        ویژگی‌ها:
        
        امنیت بیشتری نسبت به ترانسفورماتورهای روغنی دارند (عدم وجود خطر آتش‌سوزی ناشی از روغن)
        
        در مکان‌هایی که محدودیت فضایی وجود دارد و یا نیاز به ایمنی بیشتر است (مانند ساختمان‌های مسکونی و مراکز تجاری) استفاده می‌شوند.
        
        نیاز به نگهداری کمتری نسبت به ترانسفورماتورهای روغنی دارند.
        
        هزینه اولیه بالاتری نسبت به ترانسفورماتورهای روغنی دارند.
        
        انواع رایج:
        
        ترانسفورماتور خشک رزینی (Cast Resin Transformer)
        
        ترانسفورماتور خشک هوا خنک (Air-cooled Dry-type Transformer)
        
        نکات مهم:
        
        استانداردها: ترانسفورماتورهای مورد استفاده در ایران باید مطابق با استانداردهای ملی و بین‌المللی مانند IEC و ISIRI باشند.
        
        برندها: برندهای مختلفی در ایران در زمینه تولید و عرضه ترانسفورماتورها فعالیت دارند، مانند ایران ترانسفو، پارس ترانسفو، زیمنس، ABB و …
        
        انتخاب ترانسفورماتور: انتخاب نوع ترانسفورماتور مناسب بستگی به شرایط کاربرد، نیازهای فنی و بودجه پروژه دارد.
        
        مشاوره تخصصی: قبل از خرید ترانسفورماتور، حتماً با کارشناسان و متخصصان این حوزه مشورت کنید.